کاربردهای بطری پت
انواع کاربرد بطری پت
بطری نوشیدنی ها
بطری نوشابه های گازدار (CSD)
اصلی ترین کاربرد پت حالت جامد، در ساخت بطری نوشابه های گازدار است. بطری های PET به دلیل سبک بودن بطری و مقاوم بودن در برابر شکنندگی و همچنین دارا بودن عبورپذیریبسیار محدود نسبت به CO٢ و اکسیژن برای نگهداری و حمل و نقل نوشابه های گازدار مورد استفاده قرار میگیرند.
این بطری ها عموماً در ٨ سایز ساخته میشوند و به سه دسته اصلی تقسیم میگردند.
- دو لیتری و بزرگتر
- یک و یک و نیم لیتری
- نیم لیتری و کوچکتر
مصرف بطری پت در صنعت نوشابه های گازدار رشد قابل توجهی داشته است و همچنان نیز روبه افزایش است.قبل از وارد شدن بطری های PET به بازار، بطری نوشابه های گازدار عمدتاً بطری های شیشه ای و قوطی های آلومینیومی بودهاند، اما با ورود بطریهای ساخته شده ازPET ،مصرف بطری های شیشه ای کاهش چشمگیری داشته است.ولی قوطی های آلومینیومی هنوز هم بصورت نسبتاً گسترده در کنار بطری های PET مورد استفاده قرار میگیرند.
بطری های آب
بطری ها و ظروف ساخته شده از PET به عنوان ظروف نگهداری آب و بطری های آب معدنی مورد استفاده قرار میگیرند. این محصولات به سه بخش مجزا تقسیم میشوند.
- مخزن های ٢٠ لیتری که بعنوان ظروف نگهداری آب و آب سردکنها در ادارات و اماکن عمومی مورد استفاده قرار میگیرند.
- بطری های و بشکههای ١۵ تا ٣٢ لیتری که درون سوپر مارکت ها برای مصارف عموم وجود دارد.
- بطری های کوچک آب معدنی که جایگزین نوشابه های گازدار و سایرنوشیدنی ها میشوند.
در این زمینه بطری های ساخته شده از پلی کربنات ، PVC و بعضا بطریهای شیشهای میتوانند مورد استفاده قرار گیرند. پلی کربنات خواص فیزیکی و مکانیکی بالاتر و شفافیت بیشتری دارد، همچنین در طول فرآیندهای شکل دهی کمتر دچار آسیب میشود. ولی از آنجا که قیمت بالاتری دارد، اغلب در موارد ویژه که کارایی خاصی مدنظر است، استفاده میشود.
بطری نوشیدنی های الکلی
بازار نوشیدنی های الکلی شامل آبجو، شراب و نوشیدنی های تقطیرشده میباشد. در این زمینه عمدتا بطری های شیشه ای و قوطی های آلومینیومی نیز مورد استفاده قرار میگیرند. به طور کلی به دلیل نفوذ پذیری هرچند اندک این بطریها در برابر اکسیژن و در نتیجه زمان نگهداری کوتاه این مواد، مصرف بطری های PET برای مشروبات الکلی چندان مورد توجه نیست.
در این مورد بطری پت کوچک یکبار مصرف که در سفرهای طولانی مورد استفاده قرار می گیرد، طرفدار دارد و سهم کوچکی از این بازار در اختیار بطری های PET است. بطری های PET مورد استفاده در این زمینه اغلب بصورت ٣ و ۵ لایه مورد استفاده قرار میگیرند .
بطری سایر انواع نوشیدنی ها
سایر انواع نوشیدنی ها شامل انواع شربت، آبمیوهها، کنسانتره میوه و سبزیجات، نوشابه های انرژیزا و همچنین چای و قهوه آماده (RTD) و بطری شیر میباشد. بازار بطریهای PET مصرفی برای نوشابه های انرژی زا (نوشیدنی های ورزشی) بسیار وابسته به روند تولید محصولات جدید و عرضه و تقاضای آنهاست.
بررسی ها نشان میدهد که تولید این محصولات در سالهای آتی روند رو بهرشدی خواهد داشت. ترکیبات این مواد انرژیزا شامل عصاره میوه ها، کربوهیدرات ها، ویتامین و رنگهای خوراکی است که برای حفظ خواص باید دور از اکسیژن نگهداری شوند. بطریهایی که برای نگهداری این مواد مورد استفاده قرار میگیرند، معمولاً بصورت چند لایه هستند. (لایهای از نایلون به همراه PET) . مصرف بطریهای PET برای نگهداری شیر، بعلت قیمت تمام شده بالاتر بطری رشد چندانی نیافته است. هرچند که بطریهای PET بعلت شفاف بودن و عبور پذیری کمتر، مرغوبتر میباشد. اما در حال حاضر اکثر شرکتهای تولیدکننده از بطریهای ساخته شده از پلیاتیلن سنگین به عنوان بطری شیر استفاده میکنند.
در این زمینه بطریهایی از جنس PVC نیز رقیب بطریهای ساخته شده از PET هستند ولی از آنجا که بطریهای PET شفافیت بیشتر و قابلیت بازیافت بالاتری دارند، بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. شایان ذکر است تکنولوژی جدیدی که امکان پر شدن بطریهای PET را در دمای بالا(Hot fill) میدهد، باعث رونق بازار بطریهای PET در این زمینه شده است.
بطری ها و ظروف مواد غذایی
عمده ترین بازار مصرف PET در بطریهای مواد غذایی، بطری روغنهای خوراکی است که بطور وسیع بطری های PET جایگزین ظروف و بطریهای PVC شده است. سایر موارد مصرف عبارتند از بطری کره بادام زمینی و انواع سس ها، ظروف ترشی، قهوه و ادویهجات.
با استفاده از تکنولوژی جدید که پرشدن این بطریها در دمایی بالا را امکانپذیر میسازد، میتوان باکتریها و سایر عوامل آلوده کننده موجود درون ظروف را از میان برد که با استفاده از این روش مانع اصلی استفاده از ظروف و بطریهای PET در زمینه بسته بندی مواد غذایی برطرف شده است.
کاربردهای غیرغذایی بطری پت
این قسمت شامل کاربرد بطریهای PET بعنوان ظروف نگهداری مواد بهداشتی و دارویی، مواد آرایشی و مواد شوینده خانگی است. این کالاها شامل ظروف پزشکی و بهداشتی (M&H) مواد آرایشی نظیر رنگ موو انواع کرم ها(T&C) و ظروف نگهداری و بعضا حمل و نقل مواد شیمیایی (HIC) می باشند .
بهداشتی و پزشکی (M&H)
بیشترین مصرف جامد PET در این زمینه تولید بطری محلول های دهانشویه و بطری برخی از داروها که به صورت شربت هستند، نظیر شربت سرفه و … میباشد. برای نگهداری انواع ویتامینها نیز بعضاً از بطریهای PET استفاده میکنند. به دلیل حساسیت ویتامین ها در برابر نور خورشید و عوامل محیطی، این بطریها به رنگ تیره (ارغوانی) ساخته میشوند تا از تخریب این مواد جلوگیری شود.
در این زمینه هنوز شیشه رقیب اصلی PET است. زیرا بطری ها و ظروف شیشه ای قابلیت نگهداری بالاتری در مقایسه با بطری های PET دارند و ماده را برای زمان طولانی تازه نگه میدارد. عیب بزرگ ظروف شیشه ای سنگینی و شکنندگی آن است که اجازه رقابت PET با ظروف شیشه ای را میدهد. در این زمینه بطری های ساخته شده پلی اتیلن نفتالات (PEN) نیز مورد استفاده قرار میگیرند.
مواد آرایشی (T&C)
از ظروف ساخته شده از جامد PET برای نگهداری انواع محصولات آرایشی نظیر رنگ مو، مواد محافظ و حالت دهنده مو، انواع کرم و لوسیون ها، روغن بچه و روغن حمام و شامپو استفاده میشود. در این زمینه ظروف شیشه ای نیز مورد استفاده قرار میگیرند، ولی به دلیل مقاومت بالاتر بطریهای PET در برابر شکنندگی و سایر خواص بهتر، در حال حاضر مصرف ظروف و بطری های PET در این زمینه بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند.
برای بسته بندی شامپوها نیز میتوان از بطری های PET استفاده کرد ولی از آنجا که برای بطری این محصولات نیاز به شفافیت بالا نیست و نسبت به نفوذپذیری اکسیژن نیز حساس نیستند، به دلیل قیمت پایینتر در اکثر موارد از بطری های پلیاتیلن سنگین (HDPE) استفاده میکنند.
ظروف نگهداری مواد شیمیایی خانگی(HIC)
برای بسته بندی و نگهداری انواع پودرها و مواد شوینده و مایع ظرفشویی و دستشویی در برخی موارد از ظروف ساخته شده از PET استفاده میشود. در این زمینه هم بازار در اختیار پلی اتیلن سنگین است. در برخی موارد برای نگهداری روغن موتور، روغن های روان کننده و همچنین قوطی نگهداری توپ تنیس نیز از ظروف ساخته شده از PET استفاده میشود.
