یک کیسه پلاستیکی در طبیعت بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ سال زمان نیاز دارد تا تجزیه شود. بدیهی است که مشارکت آحاد جامعه برای کاهش هر چه بیش‌تر تولید و مصرف پلاستیک و ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی لازم است. بدیهی است که در این مورد نیز همت همگانی می‌تواند نقش به سزایی در بهبود وضعیت محیط‌زیست کشورمان داشته باشد.

متاسفانه آمار جهانی تولید پلاستیک نگران‌کننده است. روزنامه شرق در یکی از تازه‌ترین گزارش‌های خود اعلام کرده که ایران یکی از ۱۰ کشور نخست دنیا در زمینه مصرف پلاستیک است و هر شهروند تهرانی به طور متوسط روزانه ۳ نایلون پلاستیکی را وارد چرخه محیط می‌کند.

در ایران آمارها حاکی از تولید سالانه ۱۷۷ هزار تن پلاستیک می‌باشد. لازم به ذکر است که حدود ۴ درصد از تولید نفت در جهان صرف تولید مواد پلاستیکی می‌شود یعنی تولید پلاستیک در جهان مصرف حدودا ۶۰ تا ۱۰۰ میلیون بشکه نفت در هر سال را به دنبال دارد.

بریتانیا به عنوان یک کشور صنعتی، سالانه ۳ میلیون تن پلاستیک دورریز تولید می‌کند که ۵۶ درصد آن منحصر به صنعت بسته‌بندی این کشور است. از سوی دیگر آمارها حاکی از آن است که در کشورهای اروپای غربی مصرف پلاستیک هر ساله ۴ درصد افزایش پیدا می‌کند چنانچه هم­اکنون آمار تولید پلاستیک در اروپا نسبت به ۵۰ سال گذشته در حدود ۲۰ برابر شده است.

در حال حاضر بطری‌های آب معدنی از جمله مهم‌ترین چالش‌های مصرف پلاستیک در کشور ما هستند.

تولید پلاستیک در کشور چین نیز فاجعه‌بار است. سرانه مصرف پلاستیک در این کشور هم‌اکنون در حدود ۴۸.۵ پاوند می‌باشد در حالی که متوسط کل سرانه جهانی ۵۵ پاوند گزارش شده است. ارزش تولید پلاستیک چینی در سال ۲۰۱۲ میلادی به رقمی نزدیک به ۵۳.۴ میلیارد دلار رسید و این در حالی است که بازار این محصول را عمدتا کشورهای اروپایی، ایالات متحده آمریکا، ژاپن و کشورهای آسیایی تشکیل می­دهند.

پلاستیک معضل دریاها و اقیانوس‌ها

مدت‌هاست که دانشمندان هشدار می‌دهند پلاستیک به شکل معضلی غیرقابل‌مهار در دریاها و اقیانوس‌ها رخنمایی می‌کند. اقیانوس آرام از این منظر فاجعه‌ای به تمام معناست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در بخش مرکزی شمال اقیانوس آرام در حدفاصل ۱۳۵ تا ۱۵۵ درجه غربی و ۳۵ تا ۴۲ درجه شمالی، محدوده‌ای از پلاستیک وجود دارد که از آن تحت عنوان «گرداب زباله اقیانوس آرام» یاد می­شود.

این گرداب عظیم نخستین بار توسط دریانوردی به نام چارلز مور (Charles Moore) کشف شد. وی و خدمه کشتی­اش که در یک مسابقه قایق‌رانی شرکت کرده بودند، ناگهان با حجم عظیمی از زباله مواجه می‌شوند. تحقیقات آتی نشان داد که این وصله ناجور حاصل انباشت میلیون‌ها تن زباله‌ای است که در طی سالیان سال به دریاها و اقیانوس‌ها سرریز شده است. هاوایی و ایالت کالیفرنیای آمریکا نزدیک‌ترین زیستگاه‌های انسانی به این گرداب پلاستیکی هستند.

پلاستیک جان بسیاری از پرندگان آبزی را تهدید می‌کند. عکس از سواحل فریدون‌کنار

بیماری پلاستیک

واقعیت این است که پلاستیک­ با قدرت تمام دنیای ما را تسخیر کرده­ است. بسیاری از وسایلی که ما روزانه از آن‌ها استفاده می‌کنیم، از جنس پلاستیک هستند از تلفن‌های همراه گرفته تا کامپیوترها، کلاه‌های ایمنی، کیسه سرم‌های دارویی، ظروف غذایی یک بار مصرف، پوشش بسیاری از وسایل برقی همگی از جنس پلاستیک هستند.

درست است که پلاستیک زندگی ما را از جهاتی ساده‌تر کرده­ اما تاثیر حضور مواد سمی آن‌ها در طبیعت جدی است. سالانه هزاران ماهی، پرنده، خزنده و پستاندار تنها به دلیل حضور ناخواسته پلاستیک در محیط زندگی‌شان نابود می‌شوند. بسیاری از پرندگان عادت دارند که به درب‌های پلاستیکی نوک می‌زنند. اگر درب پلاستیکی وارد نوک تیز پرنده شود، آن پرنده از نعمت خوردن غذا محروم خواهد شد.

تعداد موجودات آبزی که به دلیل پیچیدن پلاستیک به دور باله‌ها و گردن‌شان زجر می کشند، کم نیست. شاید زمان آن رسیده که کمی بیش‌تر مسوولیت‌پذیر باشیم.

پلاستیک‌هایی که ما روزانه با آن‌ها سر و کار داریم، ترکیبات یکسانی ندارند . به عنوان مثال صفحه کلید و محفظه اصلی کامپیوتر از جنس ای. بی. اس، لوله‌های پلاستیکی خودکارهای معمولی از جنس پلی ­پروپیلن، لنزهای چشمی از جنس پلی‌کربنات، کابل‌های مهارکننده پلاستیکی و شانه‌ها از جنس نایلون، قاشق و چنگال‌های یک بار مصرف از جنس استیرن و پوشش ابزارهای اولیه نظیر چهارسو و … از جنس استات سلولز می‌باشند.

ترکیبات اولیه و سمی پلاستیک‌ها عبارتند از اتیلن اکسید، هیدروکربن‌های سمی و قابل اشتعال و در نهایت بنزن. پلاستیک در حین تجزیه معمولا مواد سمی و خطرناکی همچون پلی ­استرین، بیسفنول آ و استیرن تریمر را وارد محیط می‌کند. بیسفنول آ ماده خطرناکی است که بر توان باروری موجودات زنده تاثیر منفی دارد.

استیرن تیمر میزان ترشح غده تیروئید را افزایش می‌دهد و در نهایت پلی ­استیرن هم برای ریه‌ها مضر است. شواهد حاکی از آن است که مواد شیمیایی که به پلاستیک افزوده می‌شوند، توسط بدن انسان جذب می‌شوند. برخی از این ترکیبات باعث تغییرات هورمونی می‌شوند و برخی دیگر به صورت غیرمستقیم سلامت انسان‌ها را تحت ­الشعاع قرار می‌دهند.

تحقیقات نشان می‌دهد که مواد شیمیایی که به پلاستیک افزوده می‌شوند، توسط بدن انسان جذب می‌شوند.

بلعیده شدن پلاستیک توسط موجوداتی که بر هر شکل منبع غذایی انسان هستند، می‌تواند بر سلامت انسان‌ها نیز تاثیرگذار باشد. بسیاری از مواد شیمیایی پلاستیک‌ها مانند فتالات‌ها بعد از ورود به بدن به سرعت از آن خارج می‌شوند اما تاثیری که بر جا می‌گذارند، در طولانی مدت اثرش را نشان خواهد داد.

فتالات‌ها بیش‌تر در صنایعی همچون کاغذهای دیواری، بسته‌بندی مواد غذایی و تولید ابزارهای پلاستیکی پزشکی تولید می‌شوند. آزمایشات نشان می‌دهد که از هر ۱۰ کودک، ۸ تای آن‌ها مقادیر قابل ­توجهی از فتالات‌های سمی را در بدن خود دارند. از آن جا که این مواد اثر خود را در بلند مدت نشان می‌دهند لذا اغلب آن طور که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرند.

خطرات بهداشتی و بیماری‌های ناشی از عدم کنترل زباله

مضرات بهداشتی حاصل از عدم کنترل زباله‌های شهری و عکس‌العمل‌های سوء آن در جوامع بشری، بخش مهمی از بیماری‌ها را به خود اختصاص داده است. وجود مواد غذایی، پناهگاه‌های مناسب، رطوبت و شرایط مساعد در زباله‌های انسانی امکان سریع تکثیر و رشد حشرات و موجودات موذی را فراهم می‌سازد؛ که البته مقابله با آن‌ها اغلب بسیار مشکل است.

تکیه بر شعار بهداشت قبل از درمان نویدبخش ضرورت پیشگیری است. مصرف پلاستیک به علت سبکی وزن و عدم شکستگی بسیار رایج است و به ندرت در اثر تجزیه بیولوژیکی و شیمیایی از بین می‌رود. پلاستیک‌ها یکی از منابع عمده ایجاد زباله هستند. در آمریکا سالانه بیش از ۱۰ میلیون تن پلاستیک تهیه می‌شود که مقدار بسیار کمی از آن مورد استفاده مجدد قرار گرفته و بازیافت می‌شود.

هم‌جواری بافت‌های تاریخی شهر یزد با یک سایت دفع نخاله

معضلات بازیافت پلاستیک

علت عدم امکان بازیافت اصولی پلاستیک‌ها، تنوع آن‌ها است. هر روزه صدها نوع پلاستیک مورد استفاده اولیه قرار می‌گیرد. بسیاری از مواد پلاستیکی از نظر شیمیایی ناسازگار هستند و دارای این قابلیت نیستند که به سادگی ذوب شده و به مواد دیگری تبدیل شوند که در ساخت دارای قدرت و اعتبار کافی باشند.

ضمنا بازیافت مواد پلاستیکی برای بسته‌بندی مواد غذایی ممنوع است. با وجود این، جستجو برای راه‌های استفاده و بازیافت مجدد از پلاستیک‌های مستعمل خود یک برنامه تحقیقاتی است که با توجه به رشد مصرف پلاستیک در جهان اهمیت دارد.

مواد پلاستیکی از نظر بازیافت طبقه‌بندی شده و با خواص مختلف حرارتی تقسیم می‌شوند به عنوان مثال ترمو پلاستیک‌ها تک زنجیره و از پلیمرهای ناپیوسته مانند پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی‌وینیل کلراید و پلی‌استر تشکیل شده‌اند. از این مواد معمولا پلاستیک‌های نرم (بطری‌های فشارپذیر، گلدان‌های اسفنجی، پرده‌های روشن و …) و یا فیلم و ورقه‌های پلاستیکی ساخته می‌شود.

حضور شاخص پلاستیک در بسیاری از پارک‌های ملی دنیا هم‌اکنون به یک دغدغه جدی تبدیل شده است.

همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، بر اساس قوانین بهداشتی ساخت ظروف غذا یا نوشابه از پلاستیک‌های بازیافت‌شده ممنوع است. نوع دیگر پلاستیک‌ها ترموست پلیمر نامیده می‌شوند. این دسته از پلاستیک‌ها دارای شبکه‌های مولکولی متصل به یکدیگر بوده و پلاستیک‌های سخت را تشکیل می‌دهند که قابلیت ذوب ندارند. چند نوع از این پلاستیک‌ها عبارتند از پلیمرهای اوره، اکریلیک، فئولیک واپوکسی که این مواد در فایبرگلاس، روکش‌های سخت و قطعات مکانیکی پلکسی گلاس به کار برده می‌شوند. شایان ذکر است که این نوع پلاستیک‌ها نه قابل سوخت هستند و نه قابل بازیافت بنابراین دفن دائم آن‌ها تنها راه محوشان به شمار می‌رود.

متاسفانه ازدیاد مصرف پلاستیک در ۲۰ ساله اخیر به طور فزاینده‌ای در جهان محسوس بوده است که علت آن توسعه صنایع پتروشیمی و نفت می‌باشد. پلاستیک موجود در زباله با توجه به صنایع موجود در مناطق و کشورهای مختلف بسیار متفاوت است.

در ایران سالیانه مقادیر زیادی لوازم پلاستیکی تولید می‌شود. میزان پلاستیک‌های تجاری مصرف شده در کشور در سال ۱۳۶۵ بالغ بر ۲۲۰ هزار تن بوده است. اما بر اساس مطالعات انجام شده و با توجه به روند رشد مصرف پلاستیک در سال ۱۳۷۵ تقریبا ۸۵۰ هزار تن پلاستیک تجاری مصرف شد. از این میزان هر ساله حدود ۳۰ الی ۵۰ درصد ضایعات وارد زباله‌های شهری می‌شود که از نظر اقتصادی واجد اهمیت زیادی است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که هر کیلو پلاستیک بازیافتی از آغاز خرید تا انتهای فروش ۴۰ درصد اضافه بها دارد که موجب توسعه شغل جداسازی پلاستیک از زباله گردیده و توسعه کارگاه‌های غیرمجاز را به دنبال داشته است.

بسیاری از حیوانات در برابر زباله‌هایی که ما در طبیعت رها می‌کنیم، آسیب‌پذیر هستند. قوطی خالی کنسرو یا ظروف پلاستیکی در برهه کنونی به خطری جدی برای سلامت حیوانات تبدیل شده‌اند.

مسوولیت ما در قبال آیندگان

یک تحول دیگر در زمینه‌ی اخلاق زیست‌محیطی به وظایف ما در قبال آیندگان برمی‌گردد. گرچه اغلب ما گاه گداری به آینده و نسل‌های بعد می‌اندیشیم، اما این سوال مرتب اهمیت و تقدم بیش‌تری پیدا می‌کند زیرا می‌دانیم که محیط‌زیست در اثر فن‌آوری جدید به روش‌هایی تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد که صدها و هزاران سال دوام خواهد داشت و هم‌اکنون انسان موادی مانند پلاستیک تولید می‌کند که تا سالیان سال تجزیه نخواهد شد.

فراموش نکنید که هوا، غبار، آب و غذا می‌توانند به راحتی ما را در معرض مواد شیمیایی موجود در پلاستیک‌ها قرار دهند. دفن پلاستیک لزوما به معنای محو شدن و یا نابودی این مواد سمی نیست بلکه بالعکس آن‌ها را وارد زنجیره غذایی و آب‌های زیرزمینی خواهد کرد.

جالب است که بدانید بیش‌تر از یک میلیارد تن پلاستیک دور انداخته شده از دهه ۱۹۵۰ میلادی هنوز از بین نرفته و احتمالا تا صدها سال بعد هم در طبیعت باقی خواهند ماند. تجدیدنظر بسیاری از ما در مصرف پلاستیک می‌تواند راه‌حل بحرانی باشد که نسل‌های آینده قطعا مجبور هستند به طور جدی با آن دست و پنجه نرم کنند.

شایان ذکر است که در اصل ۵۰ قانون اساسی آمده:«در جمهوری‏ اسلامی، حفاظت‏ محیط زیست‏ که‏ نسل‏ امروز و نسل‌های‏ بعد باید در آن‏ حیات‏ اجتماعی‏ رو به‏ رشدی‏ داشته‏ باشند، وظیفه‏ عمومی‏ تلقی‏ می‌شود. از این‏ رو فعالیت‌های‏ اقتصادی‏ و غیر آن‏ که‏ با آلودگی‏ محیط زیست‏ یا تخریب‏ غیر قابل‏ جبران‏ آن‏ ملازمه‏ پیدا کند، ممنوع‏ است.»

یک فیلسوف اخلاق زیست‌محیطی می‌گوید: «همراه با رشد بینش و آینده‌نگری، مسوولیت اخلاقی ما نیز سنگین‌تر می‌شود.» برای ارزش‌گذاری بر آن چه که نسبت به محیط‌زیست خود روا می‌داریم باید ابتدا دانست که ما واقعا با محیط‌زیست خود چه می‌کنیم.

عکس۸ – «در جمهوری‏ اسلامی، حفاظت‏ محیط زیست‏ که‏ نسل‏ امروز و نسل‌های‏ بعد باید در آن‏ حیات‏ اجتماعی‏ رو به‏ رشدی‏ داشته‏ باشند، وظیفه‏ عمومی‏ تلقی‏ می‌شود. از این‏ رو فعالیت‌های‏ اقتصادی‏ و غیر آن‏ که‏ با آلودگی‏ محیط زیست‏ یا تخریب‏ غیر قابل‏ جبران‏ آن‏ ملازمه‏ پیدا کند، ممنوع‏ است.» اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

حل گام به گام مشکلات

مطالعات محیط‌زیست دو نکته را روشن ساخته است؛ نخست این که در محیط‌زیست همه‌چیز با یکدیگر مرتبط است، دوم این که همواره حدی وجود دارد. از آن‌ جا که نه فقط در محیط زیست بلکه در همه عرصه‌ها محدودیت هست بنابراین نمی‌توان تمام مشکلات را فورا حل کرد. به علاوه هر کوششی که برای حل مشکلی صورت می‌گیرد، چه خوب و چه بد، بر دیگر مشکلات تاثیر می‌گذارد.

شاید بتوان از این بهم پیوستگی زیست‌محیطی بدین نحو بهره برد که با حل برخی از مشکلات بتوان دیگر مشکلات را تخفیف داد. اگر مراقبت کافی به عمل آید، می‌توان با بهبود یک مشکل از تشدید سایر مشکلات نیز جلوگیری کرد.

منابع :  plasticisrubbish – businessvibes – environmentalhealthnews – dragonjewelinc –slideshare

تقریبا ۶۰ درصد از تمام پلاستیکی که در سراسر دنیا تولید می‌شود، برای استفاده در بخش بسته‌بندی مواد غذایی است. یعنی از ۳۸۰ میلیون تن مربع از پلاستیکی که در سال ۲۰۱۵ تولید شده، ۲۲۸ میلیون تن مربع آن فقط بسته‌بندی مواد غذایی بوده است. برای کاهش این حجم پلاستیک چه می‌توان کرد؟ مهم‌ترین اقدام، استفاده از بسته‌بندی‌های دوست‌دار طبیعت است. در ادامه با دیجی‌کالا مگ همراه باشید تا این بسته‌بندی‌ها را بهتر بشناسید و موقع خرید به این نکات توجه کنید تا مصرف پلاستیک در زندگی شما کاهش پیدا کند.

چرا باید مصرف پلاستیک را کاهش دهیم؟

همه‌ی ما در مورد آثار مخرب پلاستیک و میکروپلاستیک اطلاع داریم. پلاستیک در طبیعت تجزیه نمی‌شود و صدها سال باقی می‌ماند. ورود میکروپلاستیک به اقیانوس‌ها، یکی از عوامل اصلی آلودگی آب و به خطر افتادن محیط زیست اقیانوس‌ها است.

افراد زیادی در سراسر دنیا تلاش می‌کنند تا تولید پلاستیک را کاهش دهند و فرهنگ بازیافت را جا بیاندازند. یکی از بهترین راهکارهای جایگزین استفاده از بسته‌بندی‌های مواد غذایی است که از نظر زیست‌محیطی پایدار هستند.

چرا استفاده از بسته‌بندی‌های پایدار برای مواد غذایی اهمیت دارد؟

نگرانی‌ اصلی در مورد پلاستیک‌ها مربوط به تجمع آن‌ها در اقیانوس‌ها و محل‌های دفن زباله، تولید میکرو و نانوپلاستیک‌ها و قرار گرفتن انسان در معرض سموم هنگام انتقال مواد شیمیایی در بسته‌بندی مواد غذایی به غذا است.

علاوه بر مواد شیمیایی که عمداً برای تولید پلاستیک استفاده می‌شود، بسیاری از مواد، به‌صورت غیرعمدی در بسته‌بندی‌های مواد غذایی یافت می‌شود. این مواد شیمیایی سمی و مختل‌کننده‌ی غدد درون‌ریز در انسان هستند.

با این حال، جایگزین‌های سازگار با محیط زیست برای بسته‌بندی مواد غذایی، روز به روز بیشتر می‌شود.

این بسته‌های غذایی سازگار با محیط زیست، اغلب از پلاستیک‌های زیستی پایدار و عصاره‌های گیاهی مانند گندم، چوب و بامبو استفاده می‌کنند که زیست تخریب‌پذیر، قابل استفاده‌ی مجدد و عاری از مواد شیمیایی خطرناک هستند.

البته این بسته‌بندی‌ها هم حاوی مواد شیمیایی هستند اما مطالعات نشان می‌دهد که انتقال مواد شیمیایی به غذا و بدن، در بسته‌بندی‌های سازگار با محیط زیست بسیار کمتر از پلاستیک‌ها است و آن‌ها را به گزینه‌ی بهتری برای حفظ محیط زیست و سلامت انسان تبدیل می‌کند.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی بر اثر استفاده از بسته‌بندی مواد غذایی، اجتناب‌ناپذیر است؛ اما تلاش برای کاهش انتقال این مواد شیمیایی به مواد غذایی برای سلامت انسان، حیاتی است.

جایگزین‌های پایدار و دوست‌دار محیط‌زیست برای بسته‌بندی مواد غذایی

در ادامه با ۵ مورد از بسته‌بندی‌های جدید مواد غذایی آشنا می‌شوید که برای سلامت خود شما و حفظ این سیاره، مفیدتر هستند. اگر دوست دارید برای نجات زمین قدم بردارید این بار که به خرید رفتید سعی کنید مواد غذایی را بخرید که بسته‌بندی‌های دوست‌دار محیط زیست دارند یا اگر مجبور شدید از ظرف‌های یک بار مصرف استفاده کنید، ظرف‌هایی بخرید که از جنس مواد دوست‌دار محیط زیست باشند.

۱. ظروف شیشه‌‌ای

ظروف شیشه‌ای کاربرد و فواید متعددی در زندگی روزمره دارد.

این ماده قابل استفاده‌ی مجدد، قابل بازیافت و بادوام است. شستن ظروف شیشه‌ای بسیار راحت است و خیلی خوب تمیز می‌شوند. بهترین جایگزین پلاستیک برای نگهداری مواد غذایی، ظروف شیشه‌ای است. ظرف‌های شیشه‌ای را به شکل‌های مختلف از بطری‌های آب گرفته تا ظرف‌های دردار می‌توانید تهیه کنید.

البته بعضی از ظرف‌های شیشه‌ای درهای محکم ندارند و نمی‌توانید از آن برای جابه‌جا کردن مواد غذایی و بردن آن به محل کار و مدرسه استفاده کنید. گاهی برای درست کردن درهای محکم که به‌‌خوبی سفت شوند، از مقداری پلاستیک هم استفاده می‌شود. بعضی از ظرف‌های شیشه‌ای درهایی از جنس بامبو دارند. در هر صورت اگر ظرف شیشه‌ای استفاده کنید، حتی اگر نوار درزگیر و در آن هم پلاستیکی باشد، باز هم خدمت بزرگی به کاهش تولید پلاستیک کرده‌اید.

مطمئن شوید که درپوش‌هایی را انتخاب کنید که فاقد بیسفنول A (BPA) هستند. این ماده یک مختل‌کننده‌ی غدد درون‌ریز شناخته شده که مشخص شده نقشی در ناباروری مردان و زنان و ایجاد تومور دارد.

اگر این ظروف شکسته نشوند، عمری ۳.۵ برابر پلاستیک دارند و در صورت دور ریختن قابل بازیافت هستند و اثرات منفی پلاستیک‌ها بر محیط زیست را کاهش می‌دهند.

۲. استیل

استیل ضدزنگ ماده‌ای بادوام، بدون زنگ زدگی و مقاوم در برابر حرارت است و آن را به انتخابی مطمئن برای نگهداری مواد غذایی تبدیل می‌کند. همچنین قابل استفاده مجدد و بازیافت است.

ظرف‌های مخصوص حمل و نقل غذا از جنس استیل همه‌جا پیدا می‌شود. یکی از مزیت‌های این ظرف‌ها این است که معمولا در آن‌ها محکم می‌شود و درشان هم از جنس خودشان و استیل است. اما گاهی اوقات ممکن است که از جنس سیلیکونی هم باشند تا نشتی نداشته باشند. معمولا از سیلیکون‌هایی برای در این ظروف استفاده می‌شود که کاملا برای نگهداری غذا ایمن و سالم هستند.

ظروف شیشه‌ای با درهایی که کاملا کیپ می‌شوند و از جنس استیل ضدزنگ هستند بهترین گزینه برای نگهداری مواد غذایی حجیم مثل آرد، غلات و ادویه‌جات هستند.

۳. بامبو

بامبو یک جایگزین زیست‌تخریب‌پذیر است و بسیاری از ویژگی‌های مطلوب برای بسته‌بندی مواد غذایی را دارد. بامبو بادوام و مقاوم در برابر حرارت است و به‌همین دلیل می‌تواند بهترین گزینه برای نگهداری مواد غذایی به‌خصوص غذای داغ باشد.

بسته‌بندی‌های موادغذایی که از جنس بامبو هستند شامل بطری‌های شیشه‌ای با در بامبو، باکس‌های مخصوص ناهار، جعبه‌های نان بامبو و کاسه‌های سرو بامبو است. البته این روزها استفاده از بامبو به‌شدت افزایش پیدا کرده و ظرف‌هایی با شکل‌های متنوع به بازار آمده است.

به خاطر داشته باشید که ظروف مواد‌ غذایی ساخته شده از بامبو یا سایر الیاف گیاهی، دوام کمتری نسبت به شیشه یا استیل ضدزنگ دارند و راحت‌تر سائیده می‌شوند و آسیب می‌بینند.

۴. سبوس برنج

پوسته‌ی برنج محصول جانبی کشت برنج است که کم‌هزینه، قابل تجدید و زیست‌تخریب‌پذیر است.

در یک مطالعه مشخص شد که پوسته‌ی برنج دارای خواص جاذب زیستی است؛ به این معنی که آلاینده‌ها را از محیط اطراف خود جذب می‌کند.

محصولات ساخته شده از این ترکیب شامل باکس‌های ناهار با درب‌های چفت‌شونده و کاسه‌های سرو نشکن است.

۵. ورقه‌های ژلاتینی

فیلم‌ ژلاتینی ماده‌ای که به دلیل غیرسمی بودن، هزینه‌ی کم و قابلیت شکل‌گیری، برای بسته‌بندی مواد غذایی محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند. بعضی از انواع این بسته‌بندی‌ها حتی خوراکی هستند.

به نقل از سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، ژلاتین به طور کلی به عنوان یک افزودنی غذایی ایمن (GRAS) شناخته می‌شود.

ورقه‌های ژلاتینی با سلولز ضدمیکروبی پر شده‌اند که از رشد پاتوژن‌های رایجی که باعث بیماری‌های ناشی از مصرف غذای آلوده می‌شوند، جلوگیری می‌کند. این پرکننده‌های فعال، ورقه‌های ژلاتینی را جایگزین ایمن‌تری برای پلاستیک‌های معمولی می‌کنند.

سلولز میکرو کریستالی (MCC) و نانوبلورهای سلولز پیوند شده با رزین (r-CNCs) دو پرکننده‌ی اصلی برای بسته‌بندی مواد غذایی ژلاتینی هستند.

پلاستیک‌هایی که نباید مصرف کنید

پلاستیک‌های معمولی حاوی افزودنی‌های زیادی مانند تثبیت‌کننده‌ها، پرکننده‌ها، نرم‌کننده‌ها، بازدارنده‌های شعله و – اخیراً – مواد ضدمیکروبی هستند. این محصولات پلاستیکی مبتنی بر نفت، زیست‌تخریب‌پذیر نیستند، به این معنی که به مواد طبیعی تجزیه نمی‌شوند.

در عوض، این محصولات به قطعاتی به نام میکرو و نانوپلاستیک‌ها تجزیه می‌شوند که محیط‌زیست را آلوده کرده و اکوسیستم‌های طبیعی و سلامت انسان را تهدید می‌کنند.

در حالی که این افزودنی‌ها ممکن است محصول پلاستیکی مطلوب‌تری تولید کنند که ذخیره و حمل و نقل غذا را امکان‌پذیر و راحت‌تر می‌کند، اما مواد شیمیایی موجود در آن‌ها منجر به آلودگی و افزایش خطر ابتلا به اختلالات غدد درون‌ریز و سرطان در انسان می‌شود.

در ادامه ۳ پلاستیک ساخته‌شده مبتنی بر مواد نفتی را معرفی می‌کنیم که باید از مصرف آن‌ها اجتناب کنید.

۱. پلاستیک‌های یک بار مصرف

بطری‌های پلاستیکی نوشیدنی‌ها، درهای بطری‌های نوشیدنی، لیوان‌های استیرفوم و کیسه‌های پلاستیکی که هر روز از آن‌ها استفاده می‌کنیم، رایج‌ترین و مضرترین پلاستیک‌ها هستند.

این پلاستیک‌ها معمولا به بدترین شکل ممکن، دفع می‌شوند. اقیانوس‌ها و مناطق ساحلی بیشتر از هر محیط دیگری در معرض آسیب‌های ناشی از پلاستیک‌های یک‌بارمصرف هستند؛ زباله‌دان بزرگ اقیانوس آرام که حاصل انباشته شدن زباله‌های پلاستیکی در اقیانوس آرام بین ژاپن و هاوایی است، نمونه‌ای از آسیب‌های ناشی از ورود پلاستیک‌ها به اقیانوس‌ها است.

۲. پلاستیک‌های حاوی BPA

Bisphenol-A (BPA) یک افزودنی نرم‌کننده است که برای ساخت پلی وینیل کلراید (PVC) استفاده می‌شود؛ ماده‌ای که در بسیاری از محصولات پلاستیکی استفاده می‌شود.

BPA نه تنها در محیط انباشته می‌شود بلکه از بسته‌بندی مواد غذایی به خود غذا نیز منتقل می‌شود. این ماده در صورت ورود به بدن، ممکن است خطر ناباروری، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و سایر اختلالات متابولیک را افزایش دهد.

۳. ظروف بیرون‌بر پلاستیکی

استفاده‌ی گسترده از ظروف یک‌بار مصرف که در آن غذاهای رستوران‌ها و نذری‌ها توزیع می‌شود، باعث تولید مقادیر زیادی زباله می‌شود که منجر به آلودگی و ورود سموم مختلف به محیط زیست می‌شود.

راهکارهایی برای کاهش مصرف پلاستیک

• به جای نی‌های پلاستیکی یک‌بارمصرف، از نی‌های فلزی یا بامبو که قابل استفاده‌ی مجدد هستند استفاده کنید. برس‌های تمیز‌کننده‌ی نی هم وجود دارد تا بتوانید این نی‌ها را بشویید و بارها استفاده کنید. از طرف دیگر، نی‌های کاغذی یک‌بارمصرف و زیست‌تخریب‌پذیر هم تولید شده است که سازگار با محیط‌زیست هستند.
• بطری های آب غیرپلاستیکی یا بدون BPA که قابل استفاده‌ی مجدد هستند را انتخاب کنید و یک برس خوب برای شستن آن‌ها بخرید.
• استفاده از دستگاه‌های فیلترهای آب خانگی به کاهش استفاده از آب معدنی و بطری‌های آب پلاستیکی یک‌بارمصرف کمک می‌کند.
• برای اینکه از پلاستیک یک‌بارمصرف کمتری استفاده کنید، موقع سفارش غذا از بیرون درخواست کنید که نی، قاشق و چنگال پلاستیکی برای شما نگذارند تا مصرف پلاستیک در رستوران‌ها هم کاهش پیدا کند.
• هنگامی که نیاز به تعویض ظروف غذا دارید، ظروف شیشه‌ای را به جای پلاستیکی انتخاب کنید.
• به جای پلاستیک‌های معمولی که ساخته‌شده از مواد نفتی است، به دنبال محصولات زیست‌تخریب‌پذیر باشید.
• بسته‌‌بندی‌های پلاستیکی را با شیوه‌های مناسب بازیافت کنید تا ردپای کربنی شما کاهش یابد.
• شستن و استفاده‌ی مجدد از ظروف پلاستیکی، مثلا کیسه‌های پلاستیکی ضخیم که در آن‌ها کیپ می‌شود، ممکن است به کاهش اثرات زیست محیطی آن‌ها کمک کند.

جمع‌بندی

بسته‌بندی مواد‌غذایی که با پلاستیک ساخته می‌شوند، در محیط انباشته شده و خطرات متعددی برای سلامت بدن دارند؛ از جمله ایجاد اختلالات متابولیک و حتی سرطان.

به‌هرحال اجتناب کامل از این پلاستیک‌ها غیرممکن است اما انتخاب بسته‌بندی‌های سازگار با محیط زیست که زیست‌تخریب‌پذیر، کمتر سمی و قابل بازیافت باشد یک قدم مثبت در جهت کاهش اثرات زیان‌بار مصرف پلاستیک بر سلامتی و محیط‌ زیست است.

منبع: Healthline